ايغدير-دان تبريز-ه سئچگيلر - بؤيوک رسولوغلو

ايغدير-دان تبريز-ه سئچگيلر - بؤيوک رسولوغلو

باي بک آذربايجان | تُزگؤن, ۱۸-ي آغلارگؤلر , ۱۱۰۰۹ اینجی ایل, چولا ۲۳:۰۴ [آ.خ] | یازیلار

. ۵- بيزيم سيزدن اؤيرنديگيميز کيمي سيزين ده بيزدن اؤيرنمگينيز چوخ شئي وار. گونئي آذربايجانين باتي بؤلگه لرينده، گئچن ايلکي سئچگيلرده کورد تئرور دسته لري نين قارشيسيندا ميلتيميز عاغليني ايشلده رک بؤيوک اوغور قازاندي. آرا قاتانلارا، گئچميش سياسي باغليليقلارا آرخا چئويرميين اوزدن ايراق آذربايجانچيلارين سئچگيلرده ايشتيراک ائتمه مه چاغيريشينا يوخ دييه رک، بوتون بؤلگه لرده تورک آدايلاريني سئچديلر. دونيا چاپيندا، يالانچي توپراق ايددئاچيلارين توخودوقلاريني اَييرديلر. آنجاق بوتون

--------------------------------------------------------------------------------

(باي بک اؤچون لاتيندن کؤچورولوب)

آذربايجان ميللي هرکاتي نين چاغداش فيکير دايره سي نين مرکزينده دايانان گونئي آذربايجانداکي سيياسي دورومون تهليلي نين بيرينجي سيرادا يئر آلماسي اينکار ائديلمزدير. اوندا، ايغدير مسئله سي نين بو تهليلي يازيدا يئر آلماسي نين سببي سوروشولا بيلر.

يازي اوخوندوغوندا، باخيش زاوييه سيني آچاراق بو مسئله يه توخونماغيمين سببلري نين آنلاشيلاجاغينا اينانيرام. آنجاق، بير طرفدن تورکيه ده باش وئرنلر، اوبيري طرفدن ده ” ميللي هرکاتيميزين ” چاغداش فيکير مئيدانيندا ايغدير، ايغديرلي و او بؤلگه ايله تقريبن ۴۵ ايل بوندان اؤنجه دن تانيش اولدوغوم سببي ايله، تجروبه لريمي گنجلريميزله پايلاشماقدا فايدا گؤردوم. اؤزلليکله، چئشيتلي مولاحيظه لره گؤره ايغديرين، باتي آذربايجان و اورادا دا ان چوخ قهرمان سولدوزلا قانتارلانماسي خوصوصي اهمييت داشيماقدادير.

۱۹۶۵-ده آتاتورک اونيوئرسيته سينده اوخودوغوم زامان بيزيم فاکولته ده اوخويان اصلا کارس ويلايتيندن اولان آذربايجان کؤکنلي ” ايبراهيم دوز ” عئيني بؤلومده بيرگه اوخودوغوموز ” مهدي بئي اکينجي ” ايله تانيش اولموشدوم. همين ويلايتدن اولان و بوگون ايزمير ائقه اونيوئرسيته سينده ” آذربايجان ادبيياتي ” بؤلوم باشقاني وظيفه سيني توتان، چوخ ديرلي دوستوم سايين پروف.در. عالي ياووز آکپيناري اونوتماميشام. آراميزدا مذهب فرقينه باخمييارارق، درين ديني اينانجلاري نين يانيندا اؤزونو تورک دونياسي و اؤزلليکله آذربايجان مفکوره سينه آداميش، اؤزونون دئديگينه گؤره ” قاراپاپاق ” کؤکنلي بو دوستوموزو ائتديگي خيدمتلري ديرلنديرمک اوچون آدي نين چکيلمه سي بورج اؤدنمه سيدير. آذربايجان عشقي ايله يانيب قوورولان اورگيمدن پؤهرلنن آلوولاري سئچن ايغديرليلارين ميللي گؤروشلولري اطرافيمي ساردي و تورکلوک محوري اطرافيندا فيرلانان آذربايجانچيليق دوشونجه سي ايله يولا چيخديق. بو اينسانلاردان، نيهات چتينکايا، آهمدعلي آسلان ، سمد لهيمجي، هوسئيين تانيق کيميلري نين ايغديرلي اولدوقلاري بؤيوک اهمييت کسب ائديردي.بای بک

چونکي، او زامان تورکيه اونيوئرسيته لرينده ساغ-سول آراسيندا چکيشمه لرين بينؤوره سي قويولوردو. بير ياندان روسچو کومينيستلرله ماويستلر، او بيري ياندان دا چيگينلرينده ميللي بيراق داشييان اولکوجولر. کورد طلبه لرين کومينيزمه اينانالاري نين سول قروپلارين يانيندا اولدوغو، آنجاق اونلارين ايچيندن پکک کيمي بير قورولوشون دا اورتايا چيخاجاغي آيدين گؤرونمکديدي. ايغدير آذربايجانليلاري نين ايچينده سول قروپلارا عوضو اولانلارلا بيرليکده، آذربايجان سئوگيسي ايله دولو اولانلار تورک دونياسينا باغلاناناراق بو موباريزه نين شاخه لريني تشکيل ائديرديلر.

۱۹۶۷-ده ” بيزيم آذربايجان ” آدينداکي قازئتي، او زامان ائرزرومدا ” اولکو اوجاقلاري ” باشقاني و اينديليکده ” ميللييتچي هارئکئت ” پارتيياسي نين آنکارا شؤعبه سينده فعاليت گؤسترن ديرلي دوستوم سايين ” ييلما دوراک ” بيين متبعه سينده باسديريرديق. ايغديري گؤرمک، اوراداکي ميللي هرکاتچيلاري گوجلنديرمک مقصدي ايله، عئيني حالدا آديني چکديگيم قازئتي اوراداکي دوستلارا چاتديرماق اوچون بير نئچه فيکيرداشلا اورايا گئتديک.

او زامان، بالاجا بير شهر اولان ايغديرين داخيلينده آذربايجان تورکلريندن باشقا تقريبن هئچ بير ميلتين ياشاماديغي حالدا، چوخ وئريملي توپراغي اولان و او زامان تورکيه نين پامبوک آنباري ساييلان ايغدير اوواسيندا ياييلميش تقريبن بوتون کندلر تورکلردن عيبارت ايدي. اطراف داغلارداکي اوتلاق کندلرين اکثرييتي ايسه کورد يئرلشيم مرکزلري دوروموندايدي. بو باخيمدان باتي آذربايجنين بعضي شهرلرينه، اؤزلليکله سولدوز شهرينه بنزه ديگيني وورقولاماق ايسترديم. بو هاقدا بو قدر آچيقلاماني يئترلي گؤردويوم اوچون سؤزو اوزالتماق ايستميرم. آنجاق او زامان ايران شاهي قوم شهرينده ايسلام مرکزلري ايله ساواشديغي حالدا، ايغدير-دا شيچيليک تبليقاتي آپارماق اوچون اورايا گؤندرديگي موللالارين سايي نين گئتديکجه آرتماقدا اولدوغونو وورقولاماق لازيمدير.بای بک

بو گونکو دورومدا ايغدير سئچگيلرينده تورکلرين مقلوبييت سببلريني آز سونرا آنلاداجاغام. آنجاق، يوخرايداکي آچيقلامالارا ايستينادن هانسي تجروبه لردن فايدالانماق نييتيمي بيلديرمکده فايدا وار.

آشاغيداکي فيکيرلري دقيقليگي ايله اوخوياندان سونرا، گونئي آذربايجانداکي موباريزه ميزده باتي آذربايجان سيياستيميزده توتولاجاق يول ايشيقلانا بيلر. بونون يانيندا، آذربايجانين تاريخي توپراقلارينا داخيل اولان، قزوين، همدان، ساوه، اراک کيمي بؤلگه لرده، ميللي هرکاتيميزا قوشولان آز ساييدا گنج اولسا دا، بونلارين سپديگي عدالت توخومو سورعتله گؤوريب، او بؤلگه لرده تورکلوک شورونو شيددتله آرتيراجاغينا اينانيرام.

چونکي، او زامانلار، يايقين اولان سولچولوق خطي نين بير مودا حالينه گلمه سي نتيجه سينده، گنجليگين بؤيوک اکثرييتي او جبهه يه قايميشدي. بوتون اونيوئرسيته لر او قروپلارين الينده اولدوغو حالدا آتاتورک اونيوئرسيته سينده اولکو اوجاقلاري قاليب گلديگي کيمي ايغديردا دا بو تفککور اوستونلوک تشکيل ائديردي. بو ميللي باشاري نين عصاس سببکارلاري اوراداکي ميللي تفککورلو گنجلر اولسا دا، بيزيم اونيوئرسيته ده اوخويان يوزه ياخين گونئيلي گئنجلردن ۴-۳ نفري نين ميللي گؤروشو پايلاشماسي نين بؤيوک رولو اولموشدور. يوخاريدا آدالريني چکديگيم بؤلگه لرده کي ميللي فاللاريميز، او بؤلگه لردن اولان رحمتليک ” الي کمالي نين ” تک باشينا ميللي هرکاتيميزا قاتقيسيني، ديرلي ميللي شاعيريميز سايين ” سولئيمانوغلونو ” تاثيريني اؤرنک آلماسي، ميلتيميزينده بو اينسانلارا حؤرمت و قايقيسي تقديره لاييدير.

بوتون بونلارلا بيرليکده، ايغدير سئچگيلرينده يئنيلگه نين سببلري نين تهليلي، اؤزلليکله گونئي آذربايجانليلارين سئچگي سيياستينده کي يولونون ايشيقلانماسيندا فايدالي اولا بيلر. بو تهليلده، بوگون تورکيه ده آکپ- نين موثبت سيياستلري ايله بيرليکده آپارديغي يانليش سيياست، همچي نين سون ۴۰-۳۰ ايل ايچريسينده بؤلگه ده کي کورد ياييلماسي نين قايناق و قويروقلاريني موزاکيره ائده جک فيکريم يوخدور. دئموکرات تورکيه پارتيسي نين ( د.ت.پ) ” گونئي دوغو آنادولو ” دا قازانديغي بله دييه لر، دؤولت باخاني سايين جمعيل بي چيچگين آچيقلامالاري و سايين اردوغانين سئچگي سيته مي، ياپيلان خطالارين اوزدن گئچمه اعتيرافيني اورتايا قويموشدور. بودا آيديندير کي، باش نازيرين ديرلنديرمه سي، اؤزلليکله سس ايتگيسي باره ده حددديندن آرتيق داياز و گرچک ديشيدير. خطالارين کؤکونو آخداريب تاپيپ، دوزگون اؤلچو ترزيسينده اؤلچمک گره کي ر.بای بک

چونکي، چوخ ساييلي يالنيش سيياستلر نتيجه سينده ميلتيميزه دين ضربه وورولموشدور و اونو گئري قايتارماق مومکون دئييلدير. بو دا اونوتولماماليدير ” يانديريلان اودون توستوسو هاميدان اؤنجه يانديرانين گؤزونه گئدئر ” . بو توستونون گؤزلري يانديراراق آخيداجاغي ياشلارين ايزلري اينديدن گؤرونمکده دير. چونکي، ميلت باشا دوشموشدور کي، تک پارتي حاکيمييتين بؤيوک فايدالاري نين يانيندا، دئموکراتيک گئديشاتا بؤيوک ضيانيدا دوغرو اؤلچولمه ليدير. بيز ده، اؤزوموزه ايسته ديگيميز بوتون هاقلاري باشقا ميلتلره ايسته ييريک. آما، ميلتيميزي فدا ائده رک آياقلارا سالماقلا دئييل، بؤيوده رک، گوجلنديره رک، تورک عدالتي فلسفه سينه سؤيکنه رک.

ايغدير سئچگيلريني ديرلنديرمه ني، طلبه ليک ايللرينده سايين اوستاديم پروفسور دکتر اورهان تورکدوغنين مکتبينده، اوندان ائشيتديگيم بير جومله ايله باشلاماق ايسترديم. او زامان تورکيه نين، گئتديکجه باتما نوقته سينه ياخينلاشماسيندان چوخ نيگاران اولان بو بؤيوک ميللي عاليم دئييردي ” تورک ميلتي نين عاغلي وار، فيکري يوخدور ” . بيز آذربايجانليلار، عاغليميزي اوسکوک اؤلچوسو ايله دئييل، دئنيز ميقياسلي ايشلده رک ميللي تفککوروموزو گوجلنديرمگيميز ان واجيب مسئله دير. يوخاريدا قئيد ائتديگيم کورد ياييلما سيياستينه باخميياراق، ايغديرداکي سئچگيلرده توپلام سسلرين تقريبن %۳۰- نو آلاراق د.ت.پ- نين قازانماسيندا نئچه سورقويا جاواب تاپماق لازيدير.

۱- م.ه.پ-دن گئچميش سئچگيلرده بله دييه باشکاني سئچيلن ” نورددين آراش ” نه اوچون آکپ- يه گئچيب اورادان آدايليغيني قويدو. بونون ماددي اؤلچوسو ويا معنوي ايتگيسي نئجه ديرلنديريلير. بو دورومدا م.ه.پ-نين سايين ” اکبر يئشيل ” -اي آداي گؤسترمه سي بو سياسي اويون شترنجينجين هانسي خاناسيندا يئر آلير.

۲- بو گئچيشين، شخصلره گتيره بيله جگي ماددي دير اؤلچوسو، آذربايجان و ميللي هرکاتيميز اوچون هسساس و ستراتئژيک بؤلگه ساييلان ايغدير ويلايتي نين بله دييه باشقانليغي نين ايتيريلمه سي ايله بيزه دين ضيان هانسي ميقياسلارلا اؤلچولور. دوزگون سيياست يئريديلسيدي، سئچگي سونراسي بو يورقون-آرقينليق يئريني باشاري تويلاري سسلنه رک، ميلتيميزي داها بؤيوک اوغورلارا گؤتورمزمييدي؟

۳- آ.ک.پ، اورادا آذربايجان کؤکنلي اولمويان بير آداي گؤسترميش اولسايدي، نه باش وئرردي.

۴- شوبهه يوخدور کي، گونئي آذربايجاندا اولدوغو کيمي ايغديردا دا سئچگي قاباغي تبليقاتلاردا فيکير آيريليقلاري ميللي فيکير صاحيبلري آراسيندا جريان ائتميشدير. جان يانديرنالار يانيندا گؤرونموين اللرين آراني قاتاراق بولانيق سودان باليق توتما اويونو دا گونئيده اولدوغو کيمي جريان ائتميشدير. آچيق گؤزلو، بيلگيلي اولماقلا بيرليکده، دئموکراتيک بير اؤلکهده ياشايان ايغدير آذربايجانليلاري نين، هسساس دؤنملرده بير آرايا گله رک اؤز ميللي منافعيلريني قوروماق اوچون بير اورقانلاري يوخمو، ندن؟بای بک

۵- بيزيم سيزدن اؤيرنديگيميز کيمي سيزين ده بيزدن اؤيرنمگينيز چوخ شئي وار. گونئي آذربايجانين باتي بؤلگه لرينده، گئچن ايلکي سئچگيلرده کورد تئرور دسته لري نين قارشيسيندا ميلتيميز عاغليني ايشلده رک بؤيوک اوغور قازاندي. آرا قاتانلارا، گئچميش سياسي باغليليقلارا آرخا چئويرميين اوزدن ايراق آذربايجانچيلارين سئچگيلرده ايشتيراک ائتمه مه چاغيريشينا يوخ دييه رک، بوتون بؤلگه لرده تورک آدايلاريني سئچديلر. دونيا چاپيندا، يالانچي توپراق ايددئاچيلارين توخودوقلاريني اَييرديلر. آنجاق بوتون ميلتلره ائشيت هاق تانينماسيني دا يازي و فيکيرلرينده سسلنديرديلر. ايغديردا بو تجروبه لردن ايستيفاده ائتمه يه چاليشيلدي مي؟

حؤرمتله؛
بؤيوک رسولوغلو
۰۷/۰۴/۲۰۰۹